Zo'n reisverslag begint altijd weer met een witte pagina.

Het idee is dat het vooral voor onszelf een samenvatting van en herinnering aan onze reis is, maar het is een leuke bijkomstigheid dat we er iedereen in één keer mee op de hoogte houden en dat we zoveel enthousiaste reacties krijgen. Een boek zal het niet worden want wie zou dat nu nog moeten lezen?

Degene die in het koude Nederland last hebben van winterdepressie kunnen dit verslag, en vooral de foto's, misschien beter overslaan. Of misschien ook juist wel niet; wie weet lukt het om wat zonnestralen en -energie uit Mozambique over te brengen! In ieder geval zullen wij ons later de zon, ook de hitte, en prachtige stranden en eilandjes herinneren als we aan Mozambique denken. Weer een heel ander land dan de landen die we totnogtoe bezochten.

Uiteindelijk hebben we zes nachten bij de vuurtoren van Barra gestaan; zo lang waren we totnogtoe nergens gebleven, het langst was vier nachten. Wat hebben we genoten van deze prachtige plek en alle vier flink bijgetankt. Want waarschijnlijk moet iedereen hard lachen maar het reizen is vaak best intensief. Helemaal met twee kinderen erbij waarmee we natuurlijk ook rekening (moeten) houden. Veel tijd om de vele indrukken te verwerken, lijkt er niet te zijn. Een dag reizen in de auto bijvoorbeeld; dat kan heel relaxed zijn en vormt in deze hitte ook een welkome afwisseling maar het is ook intensief. Saba en Birge houden het enorm goed voel maar natuurlijk wel als er voldoende te doen is. Wij kunnen lang uit het raam kijken en van alles genieten wat er te zien is, maar dat valt bij hen nauwelijks onder de noemer 'iets leuks doen'. Dus terwijl Rob rijdt (uiteindelijk komt het daar toch op neer) is Marieke schoolwerk aan het doen, leest zij voor, speelt kwartet en andere spelletjes en houdt de IPod tijden in de gaten. Als ze dat laatste niet doet, kan vooral Saba uren lang achter elkaar zitten te luisteren. En wij hebben de lol van het meezingen en hoe de Engelse songteksten geïnterpreteerd worden door de dames.

In de dagen dat wij in Barra waren, raakte de camping van nog een kwart vol helemaal leeg en waren we uiteindelijk de enige gasten van Dennis. Die had het na het drukke seizoen nog niet gehad met de toeristen en was altijd in voor een praatje. Hij nodigde ons uit om op zondag mee te gaan voor een tochtje op de boot die hij op het oog had om te kopen. John en Claire, een Australisch stel dat bij hem thuis verbleef, gingen ook mee. We vertrokken in Inhambane, voor de Backpackers die Dennis ook runt. Om in de boot te stappen, moesten we een stukje door ondiep water waden. Claire gleed uit en, bleek de volgende dag, brak haar pols. Ondanks dit ongelukkige begin hadden we een erg relaxte en leuke dag met elkaar. Het oude bootje voer in zo'n anderhalf uur naar 'Pansy' eiland; een klein eilandje waar we gingen snorkelen en vele pansy schelpen vonden; platte schelpen met een plaatje van een bloem erop. Bij gebrek aan schaduw lunchten we in de boot. Alhoewel dit niet zozeer een snorkelplek was en er geen koraal en weinig visjes te zien waren, vonden Saba en Birge het snorkelen prachtig en waren moeilijk uit het water te krijgen om 's middags weer terug te varen.

Andere middagen verkenden we het schiereiland. Over een prachtige 4X4 wheel pad reden we door duizenden palmbomen naar Jangamo strand. Rob had zich hier al op verheugd want in de reisgids stond; 'The sandy track winds through the bush, passing villages, huts en fields of manioc. It is signposted, but because the signs are generally high in trees en there are so many forks in the tracks, it is difficult to follow. You are, however, rewarded with one of the best bits of off-roading you're likely tot do in Mozambique - a 4X4 route you'd pay good money to drive if it was in South Africa and a good test of you and your vehicle'. De hooggespannen verwachtingen werden niet helemaal bevredigd maar het laatste stukje werd hij toch nog beloond en zowel de chauffeur als het voertuig haalden de test. Vervolgens konden we een stuk over het strand rijden op zoek naar een mooie plek om te zwemmen. Daar zijn er hier genoeg van; kilometers lange, witte stranden met wat lokale vissers maar verder nauwelijks of geen mensen.

Een andere middag gingen we op het strand van Tofo kijken naar dé surfspot van Mozambique. We volgende John, een verwoed surfer, naar dit surfersparadise. De surf bleek niet goed die middag maar wij vermaakten ons prima. Saba en Birge lieten hun haren vlechten en wij dronken met John een lokaal biertje op het strand terwijl de dames elkaar ingroeven. Hier was het, vanwege het surfen, wel wat toeristischer, en wordt je meteen wat meer lastig gevallen om allerlei dingen te kopen. Maar over het algemeen valt dat erg mee en zijn Mozambikanen vooral vriendelijk en goedlachs en bewaren ze gepaste afstand. Het toerisme wat er is, is vooral ontwikkeld voor en door Zuid Afrikanen, en in mindere mate Zimbabwanen, die in hun vakanties naar de zuidkust van Mozambique komen. Buiten die vakantieweken en in de Noordelijke helft is er nog heel weinig ander toerisme.

Op dinsdag lieten we Barra achter ons, dronken nog een kop koffie bij Dennis in Inhambane, verstuurden wat emailtjes en gingen toen richting Vilankulos. Met deze 300 kilometer was de hele middag gevuld. Er loopt een geasfalteerde weg helemaal van Noord naar Zuid, op de meeste plekken heet deze de EN1. Maar de staat waarin deze weg verkeert, verschilt enorm. Alhoewel merkbaar is dat er hard gewerkt wordt om het land en de infrastructuur weder op te bouwen, zijn er nog grote stukken waar de weg uit meer gaten dan asfalt bestaan. Een genot voor de schokdempers.... Omdat we het wat zonde vinden om deze reisdagen niet te benutten voor schoolwerk, hebben we Saba gezegd dat ze boven aan de bladzijde een autootje kan tekenen zodat de juf straks ziet waarom dat gedeelte niet zo heel netjes is geworden. Je kan soms midden in een woord zien waar het gat niet te ontwijken was.

Ook in Vilankulos vonden we een mooie camping aan de kust. Vooral het zwembad lag prachtig, met de zee op de achtergrond. Maar helaas kon daar niet in gezwommen worden omdat ze met veel chloor de algen aan het bestrijden waren. Daar weten we alles van. Ook hier waren we de enigen op de camping. We brachten een middag in Vilankulos door om het dorp wat te verkennen, om een boottripje naar de eilanden in de Bazaruto Archipel te regelen, lekker te lunchen (visschotel) met zicht op de baai van Vilankulos en wat souvenirs te kopen. Birge was al lange tijd op zoek naar een trommeltje en zelfs Rob heeft een houtsnijwerk gekocht.

De volgende ochtend lieten we Willie op de camping achter om een tweedaagse boottrip naar de vijf prachtige Bazaruto eilandjes voor de kust te maken. Een snorkel en duikparadijs. Omdat overnachten op één van de eilandjes zelf alleen in vijfsterren hotel kon maar we wel meerdere eilandjes wilden bezoeken, hadden we een tripje geboekt dat eind van de middag terugging naar een kampje op het vasteland om de volgende ochtend vroeg van daaruit naar een verder gelegen eilandje te gaan. De eerste dag gingen er nog negen andere gasten mee maar alleen wij en een Duits-Italiaans stel zouden overnachten. Mocht je inderdaad last hebben van winterdepressie; gebruik je dertiende maand voor een vliegticket Mozambique en ga op zo'n boottochtje! We hadden twee zalige dagen. 's Ochtends was er nog geen wind en voeren we op de motor van de oude, houten boot (dhow) naar een eilandje. Naast de gids en kapitein was er een kok mee. Voor de lunch konden we snorkelen en er ging een wereld open voor Saba en Birge, en wat voor wereld! Voordat we aanlegden bij een rif hadden we al dolfijnen gespot in het helder blauwe water. De dames raakten al opgewonden van de kleine visjes die ze lopend door het ondiepe water naar het strand zagen zwemmen, laat staan van wat ze zagen toen we langs het rif gingen snorkelen. Op het eerste eilandje was weinig koraal maar wel al heel veel vissen; in allerlei vormen en kleuren. We konden ons met de stroming langs het rif laten voeren. Terug in de boot zochten we in het vissenboek op welke vissen we allemaal gezien hadden. We zijn erg blij dat Birge nog een half jaar zwemles heeft gehad voordat we weggingen want ze zwemt als de beste en is erg relaxed in het water.

En het feest was nog niet voorbij want voor de dames was het ook een enorme bonus dat we in een tent gingen overnachten. Terwijl de kok een lekkere vismaaltijd bereidde dronken wij een koud biertje met Jan en Maria. Jan een bassist in twee Duitse bands en Maria geboren in Mozambique maar met vier maanden naar Italië verhuisd en nu voor het eerst terug in haar geboorteland. We hadden een erg onrustige nacht met zijn vieren in het tentje en twee gedesoriënteerde kinderen, maar dat mocht de pret niet drukken. Want de volgende ochtend zaten we weer lekker op het bootje, dit keer dus maar met zijn zessen, op weg naar het 'Two mile reef' tussen twee van de eilanden in. Zo'n prachtig koraal hadden we nog nooit eerder gezien. Koralen in alle vormen en kleuren en vissen idem dito. Wat een fantastische ervaring om met de kinderen hier rond te snorkelen; iedere vis, en zeester, wezen ze aan. En dat waren er nogal wat! Eind van de ochtend voeren we naar het grootste eiland, Bazaruto, om daar te lunchen, zwemmen en de duin te beklimmen (en toen weer te zwemmen om af te koelen....). Daarna zeilden we in drie uur terug naar Vilankulos en hoe relaxed dit was, bleek wel uit het feit dat zelfs Saba lekker in slaap viel.

Terug op de camping bleek dat de koelkast het had begeven, net toen we in het dorp allerlei proviand ingeslagen hadden om de volgende ochtend weer verder te kunnen. Rob kreeg hem niet meer aan de praat dus op de camping wat ijs geregeld om op die manier het vlees een nachtje goed te houden. De volgende ochtend gingen we in het dorp op zoek naar een elektricien want Rob had wel redelijk duidelijk waar het aan lag. Deze konden we niet vinden dus maar weer ijs gekocht. Toen Rob dit in de koelkast wilde doen, bleek deze het spontaan weer te doen. Waarschijnlijk had het trillen, na een paar dagen stilstaan, de boel weer in beweging gezet.

We hadden besloten, ondanks de lange afstanden en de infrastructuur die in het Noorden nog veel minder ontwikkeld is, om toch nog verder te trekken. We hadden immers nog een maand en al diverse keren gehoord dat het Noorden van Mozambique nog mooier moet zijn. Na Barra en de Bazaruto eilanden konden we ons dit niet echt voorstellen. De volgende stop zou het Gorongosa Nationale Park worden, alhoewel de berichten tegenstrijdig waren of het open zou zijn. Ook dit park is in wederopbouw. Eens moet het heel mooi zijn geweest met veel wilde dieren maar door de oorlog, en een hoofdkwartier van de Renamo beweging die hier zat, was er niet veel van over; de dieren gestroopt en de gebouwen verwoest. Om een uur of drie kwamen we op de kruising van de twee hoofdwegen van Mozambique; de EN1 en EN6. De 6 gaat van Oost naar West, naar Zimbabwe. Desondanks waren hier alleen marktstalletjes te vinden, geen normale winkels of benzinepomp, geen bank en geen overnachtingsmogelijkheden. Dat laatste zochten we ook niet want het park was zo'n 50 kilometer verderop. Rob had gemerkt dat het stuur raar deed en de stuurbekrachtiging bleek te lekken. Maar even een lokale garage opgezocht om op de brug te kunnen kijken. 's Avonds om tien uur stond de auto nog op de brug..... Door een gebrek aan gereedschap lukte het alleen om het probleem provisorisch op te lossen door de pakking van buitenaf te sealen. In de tussenliggende uren kregen we een goede indruk van hoe het in zo'n werkplaats en alle shopjes eromheen eraan toe gaat. Eigenlijk weet je niet of je daar nou vrolijk van moet worden of niet. Onder armoedige omstandigheden probeert iedereen op zijn manier, in onze ogen niet de meest efficiënte, een centje te verdienen. Alleen de kapper aan de overkant, 'Puff Daddy' leek goed zaken te doen; om 10 uur 's avonds was deze nog, vergezeld door harde muziek met zijn scheerapparaat aan het kappen. Dit kostte 15 meticas; zo'n 35 cent. De in vodden gehulde kindjes waren op dat tijdstip ook nog wakker en in het stof handstand aan het doen. Een meisje van Birge haar leeftijd kan gerust een jonger broertje of zusje in een doek op haar rug hebben. Maar zelf lijken de mensen wel tevreden en vrolijk, en in ieder geval wat minder gehaast dan wij met zijn allen in Nederland.

Op weg naar het park vielen de kinderen uitgeput in slaap, wij werden bij de afslag al voorbereid dat het park gesloten was. Tja... Toch maar naar de ingang gereden, er van uitgaande dat daar een beveiliger zou zijn en we daar de caravan konden parkeren na deze vermoeiende dag. Dat was ook zo. Het park bleek niet zozeer dicht vanwege het regenseizoen maar omdat er deze maanden geen bezoekers komen. De volgende ochtend kregen we toen we vroegen of er een wc was een emmer water en probeerden tevergeefs of we toch niet met een gids het park in konden. Dus na een tropische regenbui maar weer op pad gegaan. 250 kilometer verderop moest een camping zitten. Inmiddels hebben we zo'n 15 duizend kilometer afgelegd dus daar draaien we onze hand niet meer voor om. Omdat hier geen winkels meer zijn, kopen we nu onderweg fruit en brood. In het ene gebied worden ananassen verbouwd en staan overal mensen daarmee aan de weg, in het volgende gebied kan je overal cashewnoten kopen. Nog regelmatig zijn we verrast over de prijs; 50 cent voor 12 mango's en 5 cent voor een kokosnoot. Maar handig is het niet want op deze manier moet je wel je eten bij elkaar sprokkelen.

Het bleef niet meezitten want de camping was geen camping en we mochten er ook niet kamperen. Wel bleek wat verderop, na de spiksplinternieuwe brug over de Zambezi rivier waar je tot vorig jaar met een pondje over moest, een spiksplinternieuwe lodge te zijn waar je kon kamperen. Dat was gelukkig zo en de middag puften we in de enorme hitte, regelmatig gingen we onder de lauwe douche even afkoelen, uit. Met de komst van de nieuwe brug hoopt de eigenaar dat de toeristen gaan komen. Dat was in ieder geval nu nog niet het geval. Wij, en vooral Saba en Birge, hadden een prima middag. Na een potje Skip-bo met een drankje erbij in het restaurant staken we een vuurtje aan voor de caravan om te barbecueën en toen voor het slapengaan nog een potje Koehandel en een hoofdstuk uit Karlsson van het dak.

De highlight, naast de stranden en tropische eilandjes, van Mozambique moet Ilha de Mozambique zijn; de oorspronkelijke hoofdstad op een schiereilandje en nu een World Heritage Site. Zo ver noordelijk wilden we nog wel gaan. Maar de hitte en muggen van het binnenland deden ons na twee dagen alweer naar de kust verlangen dus we besloten om de EN1 te verlaten en via de backroads en kust omhoog te trekken. Wel wat moeilijk te voorspellen want in onze reisgidsen staat geen informatie over dit gedeelte van Mozambique. Het moest mogelijk zijn om in een dag naar Pebane aan de kust te rijden en volgens de GPS kaart kon je daar kamperen. Het werd een lange maar mooie dag. We reden door prachtig landschap en allerlei dorpjes. Opvallend is dat alle oude Portugese huizen en gebouwen onbewoond en zwaar in verval zijn en iedereen in rieten hutjes woont. De stenen huisjes die er zijn, zijn veelal of in blauw-wit met opdruk van Vodafoon of in geel-groen van M-cel geschilderd. In ieder dorpje staan ook twee grote telefoonmasten. En opvallend is dat iedereen niet eens zozeer naar ons maar naar de caravan die we trekken, staart. Onderweg diende het volgende autoprobleem zich aan maar dit was gelukkig snel verholpen. De monteur die geholpen had met de stuurpakking bleek het stuurhuis niet goed vastgedraaid te hebben en die sleepte nu bijna over de grond. Terwijl Rob onder de auto lag, vormde zich een steeds grotere groep bekijkers om hem heen en liet Marieke hen de caravan van binnen zien wat tot enthousiaste reacties leidde. In de schemer naderden we Pebane, op hoop van zegen dat er inderdaad een kampeermogelijkheid was. Uiteindelijk reden we stapvoets naar en vervolgens door het dorp omdat de schokdemper doormidden brak! Bokkie heeft het zwaar op de slechte wegen hier; het hobbelen op de onverharde wasboard weggetjes en het gatenkaas asfalt. De kampeerplek konden we niet vinden en ook niet iemand die ons verstond. Er wordt hier nauwelijks Engels gesproken en ons Portugees is ietwat beperkt. Maar toen zagen we een bordje met 'Pebane fishing lodge'. Dit bracht ons in het donker naar Chris en Lyn, de Zuid Afrikaanse managers van een aantal luxe huisjes en een restaurant aan het strand. Met een 'Welcome to civilisation' werden we welkom geheten. Zij waren verrast ons te zien en vonden het prima dat wij op het terrein kampeerden. We konden de badkamer van één van de huisjes gebruiken, er was er toch geen één bezet. We haalden opgelucht adem, ook toen Chris aangaf de volgende dag wel te helpen met het proberen te krijgen van nieuwe schokdempers.

De afgelopen dagen hebben we hier als een God in Mozambique gestaan, weer op de eerste rij. De zee is hier niet zo helder als op de andere plekken en de stroming is enorm dus het zwemmen is iets minder. Maar het strand hebben we voor onszelf, alleen wat lokale vissers komen in hun boomstammen bootjes voorbij. Inderdaad bleken we ver van de civilisatie. Voor wat betreft de schokdempers viel het nog wel mee want deze waren twee dagen later ter plekke. Weliswaar niet de goede maar met wat creatief sleutelwerk zitten ze volgens Rob OK. Het dorp bestaat uit de eerder beschreven verlaten Portugese gebouwen, heel veel markstalletjes en kleedjes met koopwaar en nog meer hutjes. Iedereen verkoopt zo'n beetje hetzelfde en de keus is zeer beperkt, vooral als je wat verse waren zoekt. Alle fruitstalletjes verkopen alleen mango en de groentestalletjes aardappels en ui. We nemen ons petje af voor Chris en Lyn die hier een luxe vakantieoord proberen te runnen. Eens per maand rijden zij een dag om bij een normale supermarkt groots in te kopen. Het is vervolgens een hele logistiek om alles zo lang mogelijk goed te houden. Lyn wordt er dan ook niet vrolijk van, na anderhalf jaar zou zij het liefst vandaag nog terug naar Zuid Afrika rijden. Chris is wat happier want die houdt van vissen en dat schijn je hier fantastisch te kunnen doen. In het kantoor hangt een hele wand met de meest prachtige vishaken in allerlei kleuren, maten en uitvoeringen; toys for boys. Zo'n twee keer per jaar komen de shareholders (waaronder 4 Nederlanders) die deze plek bekostigen all inclusive vakantie houden. De rest van de tijd is er nauwelijks wat te doen maar proberen zij wel 14 man personeel in banen te leiden. Die blijken 50 euro per maand te verdienen.....

Zo'n beetje het enige waar Lyn nog enthousiast over was, was dat zij via de satelliet Zuid Afrikaanse televisie kunnen ontvangen en dat 'Expeditie Robinson', hier 'Survivor' geheten, weer ging beginnen en dit was opgenomen op één van de eilandjes in de Bazaruto archipel! Zij waren daar in 1986 geweest en hadden er goede herinneringen aan; wij waren daar drie dagen geleden! Nou is dit zo'n beetje het enige programma dat Marieke in Nederland volgt dus ook zij verheugde zich al op de woensdagavond. In de aftiteling zagen we overigens dat het een Endemol concept is.

Onze zoektocht door het dorp, naar verse producten, water en schroeven, bracht ons ook op het vismarktje. Je maag draait om; Rob vroeg een van de verkopers of hij vis of vlieg verkocht. Het is een wederzijds schouwspel; voor ons mooi om door zo'n dorp te lopen of op een muurtje een colaatje te drinken en alle bedrijvigheid te aanschouwen, voor hen mooi om onbekende blanken te zien. In de omgeving van Pebane wonen er momenteel zes.

Gedurende het wachten op de schokdempers was er genoeg ander sleutelwerk te doen dus Rob zit weinig stil. Niet alleen Bokkie maar ook Willie heeft het erg zwaar en was ondertussen zo'n beetje geheel uit elkaar gerammeld. De zijwanden kwamen al helemaal naar buiten zetten waardoor het bed van Saba en Birge op wat boeken moest steunen. Het bleek dat zo goed als alle schroeven doorgebroken waren. Nu is Chris dan ook mede-eigenaar van Willie want in het dorp bleken ook geen degelijke bouten en schroeven te krijgen (heb je niet nodig voor rieten hutten) dus deze kwamen uit de werkplaats van de lodge.

Het is hier enorm heet; zo heet dat we onze laatste nacht onze intrek nemen in het huisje waar we voor staan en ons nu al verheugen op een koele (airco) nacht. En de dames boffen want voor de gelegenheid werd een heus stapelbed naar binnengedragen. Birge heeft een vervelende uitslag in haar gezicht, volgens ons is het krentenbaard. De medische voorzieningen zijn hier niet erg goed dus via de mobiel van Chris hebben we gisteren op het internet bekeken of het de krentenbaard is die we denken. Daar lijkt het wel op. Toevallig kwam er gisteren een arts van het lokale ziekenhuis in het restaurant wat drinken. Zij sprak weinig Engels, al een goed teken...., wist niet wat het was en wilde Prednison voorschrijven. Nou dan doen we liever aan eigen behandeling. Birge heeft er verder geen last van dus we houden het schoon en kijken het een paar dagen aan. En anders hebben we altijd de antibiotica van Saba haar val nog in onze huisapotheek. Op het internet hebben we ook even gekeken of deze de lading zou dekken mocht het nodig zijn.

En zo is de laatste maand van onze reis aangebroken. Vaak zit het mee, soms zit het tegen. Totnogtoe is alles wat tegenzit echter overkoombaar gebleken en heeft dat ons ook nieuwe, vaak leuke, ervaringen gebracht. En totnogtoe is het vooral het wel wat overheerst en zeker niet het wee. En na wat wee, geniet je weer des te meer van het wel!

Morgen trekken we richting Ilha de Mozambique en denken daar wel een internetcafé te treffen. Daarna gaan we afzakken want terug naar Kaapstad is nog zeker zo'n 4000 kilometer.

Tot slot komt hier Birge nog even: We misen jeuulie hil erg.